της Μαίρης Λαμπαδίτη
Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος
ζήτησε από την επιτροπή σοφών να επισπεύσει τη σύνταξη του πορίσματος ώστε την
πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου να δοθεί στους κοινωνικούς εταίρους για
διαβούλευση - Εως 2.000 ευρώ το ανώτερο ποσό σύνταξης
Πέντε σενάρια περικοπής των συνολικών
συντάξιμων αποδοχών (κύριας και επικουρικής) για παλαιούς και νέους
συνταξιούχους επεξεργάζεται η επιτροπή σοφών στο πλαίσιο της ασφαλιστικής
μεταρρύθμισης εξπρές που προωθεί η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής
Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντός των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων των
δανειστών.
Το νέο μοντέλο που προβλέπει απονομή
εθνικής σύνταξης μόνο σε όσους βρίσκονται κοντά στα όρια της φτώχειας στοχεύει
στην προστασία των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, θυσιάζοντας τις ελάχιστα
υψηλότερες συντάξεις προκειμένου να καλυφθεί η μνημονιακή δέσμευση για
εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ (περίπου 1,8 δισ. ευρώ) από τις συνταξιοδοτικές δαπάνες
το 2016. Οι περικοπές θα είναι κλιμακωτές ανάλογα με το ύψος της σύνταξης και
θα αφορούν:
■ Α) Συντάξεις (σύνολο κύριας και
επικουρικής) άνω των 1.000 ευρώ.
■ Β) Συντάξεις άνω των 1.500 ευρώ
■ Γ) Συντάξεις άνω των 2.000 ευρώ. Ο αριθμός τους δεν ξεπερνά τις 25.000
(δικαστικοί, στρατιωτικοί, γιατροί, διευθυντές τραπεζών). Μέλη της επιτροπής
σοφών έχουν προτείνει την κατάργηση των συντάξεων άνω των 2.000 ευρώ. Σήμερα το
πλαφόν είναι 2.350 ευρώ στο ΙΚΑ, 2.774 στα ειδικά ταμεία, ενώ οι δικαιούχοι
διπλών ή περισσότερων συντάξεων μπορούν να εισπράττουν έως 3.360 ευρώ μηνιαίως.
Το υπουργείο θα πρέπει να αποφασίσει αν οι μειώσεις θα είναι από το πρώτο ευρώ
της σύνταξης ή θα υπολογιστούν στο υπερβάλλον ποσό.
Μείωση 40% στον ΟΑΕΕ
■ Δ) Δραματικότερη θα είναι η μείωση των
συντάξεων για τους αυτοαπασχολούμενους, τους αγρότες και τους ναυτικούς, καθώς
η συμφωνία επιβάλλει τον Οκτώβριο να νομοθετηθεί η κατάργηση εντός τριών ετών
όλων των εξαιρέσεων που χρηματοδοτούνται με κρατικούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι
η συνολική κρατική χρηματοδότηση προς το ΝΑΤ, τον ΟΓΑ και τον ΟΑΕΕ θα πρέπει να
συρρικνωθεί κατά 48% (3,7 δισ. ευρώ ) από το 2016 έως το 2018. Οι συντάξεις του
ΟΑΕΕ υπολογίζεται ότι πρέπει να συρρικνωθούν κατά 40% για να μην καταρρεύσει ο
οργανισμός, ο οποίος ήδη βρίσκεται σε δεινή θέση ακόμα και με την κρατική
ενίσχυση. Τον μήνα Σεπτέμβριο είχε ήδη απορροφήσει την ετήσια επιχορήγηση και
θα χρειαστεί επιπλέον 550 εκατ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου για την πληρωμή
των συντάξεων. Το μνημόνιο επιφυλάσσει για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ μείωση
των εισφορών (και αντίστοιχα των συντάξεων), καθώς τα καταβαλλόμενα ποσά θα
υπολογίζονται βάσει του πραγματικού τζίρου, με την προϋπόθεση ότι θα ισχύει ένα
ελάχιστο επίπεδο εισφορών.
8% μείωση στον ΟΓΑ
■ Ε) Προτείνεται να διπλασιαστεί η περικοπή
των συντάξεων των αγροτών εξαιτίας της υποχρέωσης για αναλογική εναρμόνιση των
παροχών του ΟΓΑ με τα υπόλοιπα Ταμεία. Δηλαδή η μείωση από 4% ετησίως θα
αυξηθεί στο 8%. Αυτό σημαίνει ότι η μέση αγροτική σύνταξη θα μειωθεί κατά 14-16
ευρώ. Υπενθυμίζουμε ότι από το 2003 είχε ξεκινήσει να μειώνεται κατά 4% ετησίως
το προνοιακό μέρος που χρηματοδοτείται από το κράτος προκειμένου να
αναπληρώνεται σταδιακά από την κύρια σύνταξη. Με δεδομένο, όμως, ότι το
υπέρογκο ποσό που αντλεί ο ΟΓΑ από το κράτος (3,5-4 δισ. ετησίως) πρέπει
σταδιακά να συρρικνωθεί, προωθείται η επίσπευση της μείωσης ώστε το προνοιακό
ποσό να μηδενιστεί νωρίτερα - από το 2021 αντί του 2026 που προέβλεπε ο νόμος
του 1997. Εξοντωτική θα είναι και η αύξηση των εισφορών που επιβάλλει το
μνημόνιο σε 600.000 αγρότες ώστε να εναρμονιστούν με τα επίπεδα του ΙΚΑ. Αυτό
σημαίνει ότι θα διπλασιαστεί το καταβαλλόμενο ποσό για τους αγρότες που
ασφαλίζονται στις κατηγορίες 1έως 4, ενώ θα αυξηθεί κατά 130% στις υψηλότερες
κατηγορίες. Δηλαδή, ένας αγρότης στην 5η κατηγορία που πλήρωνε 579 το εξάμηνο
θα πληρώνει πλέον 1.331,7 ευρώ.
Και τα πέντε σενάρια βρίσκονται στο στάδιο
της ποσοτικοποίησης, της μόνης γλώσσας που μιλούν οι δανειστές, οι οποίοι και
θα «μετρήσουν» αν η εθνική ασφαλιστική μεταρρύθμιση μπορεί να αντικαταστήσει
τον ν.3863/ 2010 και ορισμένα άλλα μνημονιακά μέτρα (σύνδεση παροχών -
εισφορών, ρήτρα μηδενικού ελλείμματος) που πρέπει να έχουν ψηφιστεί έως τις 31
Οκτωβρίου.
Οριζόντιες περικοπές
Οι ειδικοί στην ασφάλιση υπολογίζουν ότι
ακόμα και με τον περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, το 2016 θα βγουν στη
σύνταξη περίπου 100.000 ασφαλισμένοι, για τους οποίους θα απαιτηθεί
συνταξιοδοτική δαπάνη ύψους 1,1 δισ. ευρώ. Με αυτό το δεδομένο, ο στόχος της
εξοικονόμησης του 1,8 δισ. ευρώ θα πιαστεί σε 5 χρόνια. Η μόνη λύση που
απομένει, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η οριζόντια περικοπή των συνολικών
συντάξιμων αποδοχών (κύρια και επικουρική) κατά μέσο όρο 6%-7% ή, εναλλακτικά,
η μείωση των υψηλότερων συντάξεων άνω των 1.000 ευρώ. Αν μάλιστα συνυπολογιστεί
η δέσμευση της κυβέρνησης έναντι των δανειστών ότι θα εξασφαλίσει ισοδύναμα
μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ ως αντιστάθμισμα στην απόφαση του ΣτΕ το οποίο είχε
κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές συντάξεων το 2012, τότε οι συντάξεις θα
πρέπει να υποστούν οριζόντια μείωση κατά μέσο όρο έως 12,7%.
Το πόρισμα
Ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος
ζήτησε από την επιτροπή σοφών να επισπεύσει τη σύνταξη του πορίσματος για την
εθνική μεταρρύθμιση ώστε την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου να δοθεί στους
κοινωνικούς εταίρους για διαβούλευση. Το πόρισμα θα αποτελεί σύνθεση των
προτάσεων που κατατέθηκαν με στόχο την άμβλυνση των επώδυνων μνημονιακών
μέτρων, τα οποία θα πρέπει να «κλειδώσουν» έως το τέλος Οκτωβρίου και να
υλοποιηθούν από 1ης/1/2016. Πάντως, ανεξαρτήτως του μοντέλου που θα επιλεγεί, η
επιτροπή έχει προτείνει να ισχύσει μεταβατική περίοδος για την εφαρμογή του
νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων ώστε να μη θιγούν τα ώριμα ασφαλιστικά
δικαιώματα. Ωστόσο, η προσέγγιση του υπουργείου είναι να μην «πνιγεί» και πάλι
η μεταρρύθμιση σε μεταβατικές περιόδους και οι αλλαγές να ισχύσουν για όσους
υπέβαλαν ή θα υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης μετά τις 30 Ιουνίου 2015.
Υπενθυμίζουμε ότι η πρόταση Κατρούγκαλου,
που φαίνεται ότι θα αποτελέσει τον κορμό της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης,
προβλέπει ενοποίηση της κύριας και της επικουρικής σύνταξης και συμπλήρωσή της
με την αναλογική που θα βασίζεται στις εισφορές του ασφαλισμένου τοποθετημένες
σε ατομικές μερίδες με βάση τους κανόνες της νοητής κεφαλαιοποίησης. Ο υπουργός
τάσσεται επίσης υπέρ των ενιαίων κανόνων και της συγχώνευσης των Ταμείων σε
τέσσερα, τονίζοντας ότι σήμερα παρά την υποτιθέμενη συνένωση έχουμε 500
διαφορετικούς τρόπους υπολογισμού των συντάξεων.
Η πρόταση του κ. Μιλτιάδη Νεκτάριου
(καθηγητή Πανεπιστημίου Πειραιά, τέως διοικητή του ΙΚΑ) προβλέπει την ένταξη
όλων των Ταμείων στο ΙΚΑ, το οποίο θα εξασφαλίζει εγγυημένη σύνταξη έως και 50%
του μισθού για τους ασφαλισμένους μετά το 1992 και μεταβατικές διατάξεις για
τους παλαιότερους. Αγκάθι στο σχέδιο αποτελεί η εξεύρεση συμπληρωματικών πόρων
ύψους 15 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της γενιάς που είναι σήμερα άνω των 60
ετών. Στο τραπέζι έχει κατατεθεί επίσης η πρόταση του κ. Διονύση Γράβαρη
(καθηγητή Κοινωνικής Πολιτικής), η οποία προβλέπει εφαρμογή του μοντέλου της
Νέας Ζηλανδίας, με στάνταρ σύνταξη για όλους από τη γενική φορολογία, καθώς και
πρόταση για την ταχύτερη εφαρμογή του ν. 3863/10.
